یا برای مخفی نگاه داشتن هویتشان از آن استفاده می‌کنند. یا جزئی از شناسنامه شخصیتی شان است یا اینکه می‌خواهند چهره کریه و زشتشان را از دیگران پنهان کنند. صحبت از ماسک ها و نقاب هایی است که شخصیت ها در دنیای پرده نقره ای بر چهره خود می‌زنند؛ نقاب هایی که کمک می‌کنند تا آنها به هدفشان که هر چیزی می‌تواند باشد برسند و بگذریم از اینکه شخصیت های نقاب دار سینما به طور معمول شخصیت های خاص و بالطبع دوست داشتنی هستند البته نه در همه موارد؛ اما همیشه این را هم گوشه ذهنمان داشته باشیم که این نقاب ها برای شخصیت های موردنظر ما معنا و مفهوم خاصی را به همراه دارند که به چند مورد آن در ابتدای مطلب اشاره کردیم. این شما و این معروف ترین شخصیت های نقاب دار عالم سینما.

ناشناس ها وارد می‌شوند!
شخصیت: ویی
حضور در فیلم: وی فور وندتا
بازیگر: هوگوویوینگ

تا قبل از اکران فیلم وی فور وندتا. ماسک ها و نقاب های گای فاکس به عنوان نماد آدم فروشی و کسی که می‌خواست در 5 نوامبر سال 165 در عملیاتی به نام «توطئه باروت»، پارلمان انگلسان و به همراه آن شاه جیمز یکم را به هوا بفرستد. سوزانده یا لگدمال می‌شد. اما درست بعد از انتشار این فیلم نقاب گای فاکس تبدیل به نماد مبارزه علیه حکومت های فاسد شد. وی فوروند تا حکایت ابرقهرمانی به نام «ویی» است که از حکومت وقت انگلستان به شدت دلش خون شده و می‌خواهد یک تنه جلوی این ظالمان را بگیرد. او همیشه یکی از نقاب های گای فاکس را بر صورت دارد و تا آخر داستان هم به هیچ وجه آن را از صورت خود برنمی‌دارد تا همچنان ناشناس باقی بماند و می‌توان به جرات گفت او از معدود شخصیت های اول یک فیلم است که تا آخر آن هویتش ناشناس باقی می‌ماند. محبوبیت این نقاب در حال حاضر به قدری بالاست که در این چند سال اخیر بیشتر گروه ها از جمله گروه ناشناس یا همان Anonymous با زدن نقاب های این چنینی جلوی دوربین و مکان های عمومی‌ ظاهر می‌شوند. فیلم وی فوروند تا اقتباسی از سری کمیک بوک های آلن مور و دیوید لیود به همین نام است که در سال های 1982 الی 1989 انتشار یافت.

فروید در قالب آدمکش
شخصیت: جیسون وورهیز
حضور در فیلم: سری فیلم های جمعه سیزدهم
بازیگران: ورینگتون گیلتی، ریچارد بروکر، تدوایت، کین هادر و...

اگر اهل فیلم های ترسناک آن هم از نوع اسلشرش باشید باید جیسون را به خوبی بشناسید. قاتل سریالی فیلم های «جمعه سیزدهم» با آنکارد بزرگ و ترسناکی که همیشه همراهش است (و با همان کارد برنده و تیز هم به حساب تک تک شخصیت های فیلم می‌رسد) همیشه ماسکی بر صورت دارد که نمی‌گذارد چهره واقعی او را ببینیم. ماسک او همان کلاه مخصوص بازیکنان هاکی روی یخ یا بیس بال است که بیشتر نقش نقابی را بازی می‌کند تا چهره تکیده و ترسناکش زیر آن پنهان شود. هرچند که این پوشاندن چهره کمک چندانی به قربانیان بخت برگشته جیسون نمی‌کند. در بیشتر نظرسنجی های سینمایی او به عنوان یکی از بی رحم ترین قاتلان سریالی دنیای پرده نقره ای شناخته شده.

جیسون برای اولین بار در اولین فیلم سینمایی جمعه سیزدهم که نهم می‌1980 به اکران درآمد ظاهر شد؛ اما نه به عنوان یک قاتل زنجیره ای بلکه به عنوان کابوسی در خیالات شخیصت اصلی فیلم که آلیس نام دارد. در اصل از دومین نسخه سینمایی جمعه سیزدهم بود که جیسون قمه خود را در دست گرفت و به جان مردم افتاد. اما تا آن موقع هم ماسکی بر صورت نداشت تا اینکه از نسخه سوم به بعد سازندگان فیلم تصمیم گرفتند برای ایجاد دلهره بیشتر ماسکی را برای او درنظر بگیرند. ویکتور میلر یکی از خالقان اصلی این شخصیت در باب به وجود آمدن این کاراکتر گفته: «جیسون از همان بدو تولد کودکی است که ناتوانی رشدش باعث شده از جامعه دور بیفتد و همین باعث شده بعدها انتقامش را از افراد همین جامعه ای بگیرد که در کودکی او را مورد تمسخر قرار می‌دادند. او معمولا کم حرف می‌زند مگردر فلش بک هایی که از او در زمان کودکی می‌بینیم.» محبوبیت این شخصیت در طول این مدت باعث شده به غیر از فیمل های سینمایی در کتاب و حتی کمیک بوک های کمپانی دی سی هم برای خود شجایی دست و پا کند.

شمشیر و نقاب
شخصیت: زورو
حضور در فیلم: سری فیلم ها و سریال های زورو
بازیگران: داگلاس فیرنبکس، رابرت لیوینگزتون، رید هادلی، آلن دلون، آنتونیو باندراس و...

خود جانسون مک کالی هم فکرش را نمی‌کرد شخصیتی که او در حال خلق کردنش است در ظرف کمتر از یک سال به یکی از محبوب ترین شخصیت های سینمایی مبدل شود. در سال 1919 و برای اولین بار زورو در مجله آل استوری ویکلی در داستانی پنج قسمتی به نام «نفرین کاپیسترانو» حضور پیدا کرد و همین کافی بود تا یک سال بعد داگلاس فیربنکس مری پیکفورد این شخصیت داستانی را به استودیو جدید سینمایی شان – یعنی یونایتد آرتیست – ببرند تا اولین فیلم بلند سینمایی زورو به نام «نشان زورو» را از روی او بسازند. موفقیت همین فیلم به قدرتی بود که چند وقت بعد کتابی با همین نام به چاپ رسید و مورد استقبال فراوان هم قرار گرفت.

زوروی مک کالی همان دین دیگو دلاوگایی است که از دست ستمگران دولتی حاکم بر کالیفرنیای آن زمان به ستوه آمده و به همین خاطر از مردمش در برابر این زور گویان دفاع می‌کند. یکی از ویژگی های مهم زورو بعد از شمشیرزنی تیز و فرزش و آن علامت زدی که با شمشیرش روی بدن دشمنان می‌تراشد، نقاب مشکی است که همیشه بر صورت دارد تا از طرف حاکمان این سرزمین، مخصوصا گروهبان گارسیا شناخته نشود. هرچند این نقاب در فیلم «افسانه زورو» - که آنتونی باندراس نقش قهرمان اسپانیایی را برعهده داشت – بالاخره از صورتش باز می‌شود اما بدون شک شخصیت زورو بدون این نقاب محبوبیت حال حاضرش در عالم سینما را نداشت. ایزابل آلنده، نویسنده منزویو روشنفکر طوری تحت تاثیر شخیصت زورو بود که چهار ماه از عمر خود را پای یادگیری شمشیرزنی گذاشت تا بتواند هیجدهمین روایت از داستان این شمشیرزن افسانه ای را بازنویسی کند.

دکتر خوش اشتها
شخصیت: هانیبال لکتر
حضور در فیلم: هانیبال، اژدهای سرخ، سکوت بره ها، شکارچی نسان و خیزش هانیبال
بازیگران: برایان ککس، گاسپارد یولیل و آنتونی هاپکینز

شخصیت دکتر هانیبال لکتر بیشتر با اینکه با چهره برایان ککس و گاسپارد به یاد آورده شود، با صورت سرد و بی رحمانه آنتونی هاپکینز شناخته می‌شود؛ دکتری که بیش از آنکه درمان مریضانش را در دستور کار قرار دهد، آنها را قطعه قطعه می‌کند (به روش خاص خودش البته مثلا بدون اینکه قربانی را به کام مرگ بفرستد، تکه ای از مغزش را جدا کرده و به خورد خود قربانی نگون بخت می‌دهد) یا بخشی از اعضای بدن او را بیرون کشیده و می‌خورد. اما اینکه برای چه او را در جمع نقابداران معروف سینما جای داده ایم باید بگویم در فیلم هایی که این شخصیت ادبی حضور داشته؛ مخصوصا سکوت بره ها – که یک شاهکار محسوب می‌شود و «هانیبال». ساخته ریدلی اسکات به صورت او ماسکی زده می‌شود تا نتواند مردم بیچاره را گاز بگیرد! این ماسک هرچند کل زمان فیلم برصورت او نیست؛ اما هر وقت یادی از فیلم های هانیبال می‌شود خود به خود آدمی‌ یاد چهره ترسناک هاپکینز و این ماسک میله دار می‌افتد. انستیتو فیلم آمریکا (AFI) در سال 2003 هانیبال را به عنوان برترین بدمن تاریخ سینمای جهان معرفی کرد.

غریبه ای با یک خنجر
شخصیت: گوست فیس
حضور در فیلم: سری فیلم های جیغ
بازیگر: اسکیت آلریچ، متیولیلارد، اسکات فولی و...

دهه 1990 گره خورده با فیلم های ترسناکی مثل «جیغ» و از همه مهم تر شخصیت منفی این سری است که فردی بود با یک نقاب گوست فیسی (شبیه روح و شبح) که در بی خبر ترین لحظه ممکن سر می‌رسید و قربانی را به آن دنیا می‌فرستاد. ترسناکی آن سکانس ها هرچند مربوط به اصل غافلگیری بود و باعث می‌شد آدمی‌ تا مرز سکته پیش برود اما به هیچ وجه نباید از این ماجرا هم غافل شد که نقاب جناب قاتل بر ترسناک تر شدن فضای فیلم کمک شایانی می‌کرد.

گوست فیس که در نگاه اول تغییر یافته نماد لبخند و اندوه نقاب های تئاتر است، در اصل از روی نقاشی جیغ – که توسط ادوارد مونش نروژی کشیده شده و شما حتما بارها و بارها آن را در گوشه و کنار زندگی تان دیده اید – ایده برداری شده وس کریون – کارگردان سری جیغ – و کوین ویلیامسون کسانی بودند که ایده ساخت چنین نقابی به ذهنشان رسیده بود. آن صدای گیرا و هولناکی که در پس این نقاب هم بود برای شخصی به نام راجر ال.جکسون است که ترسناک بودن این نقاب را چندبرابر کرده بود.

شوالیه و شهر
شخصیت: بتمن
حضور در فیلم: سری فیلم ها و انیمیشن های بتمن
بازیگر: آدام وست، مایکل کیتون، جورج کلونی و کریستین بیل

شهری که از سر و رویش ماتم و دردسر می‌بارد به قهرمان ناشناخته ای احتیاج دارد تا بتواند تمام پلیدی های آن را از سر و روی این شهر بشوید و رنگی دوباره به آن بپاشد. شهر موردنظر گاتام است که همیشه دیوارهایش نشانی از شر به همراه دارد و قهرمان داستان هم کسی نیست جز بروس وین که در شمایل بتمن هرازگاهی خود را ناشن می‌دهد. ماجرای شهر و شوالیه آن مدت هاست از دنیای کمیک بوکی آن جدا شده و پرده های سینما کشیده شده. تیم برتون، جوئل شوماخر و این اواخر کریستوفر نولان کارگردان های شهیری بودند که هرکدام به نوبه خود شمایلی از بتمن را به تصویر کشیدند؛ اما در این میان بتمن های نولان به گفته خیلی ها چیز دیگری بوده. قهرمان دووجهی داستان سری بتمن برای شناخته نشدنش هنگام درگیری با نیروهای شر – که سرآمدش هم جوکر است – علاوه بر پوشیدن شنل بلندی که حکم بال را برای او دارد، نقاب مشکی رنگی را بر چهره می‌زند که هویت اصلی بروس وین را از نظرها پنهان می‌کند ایده اصلی طراحی ظاهری بتمن به سال 1939 برمی‌گردد که باب کین و بیل فینگر بعد از موفقیت سوپرمن به آن دست پیدا کردند. مشخصا در ابتدای امر بتمن از لحاظ ظاهری چیزی نبود که حالا می‌بینید. اولین فیلم سینمایی بتمن هم در سال 1966 توسط لزلی مارتینسون کارگردانی شده که البته اقتباسی بوده از دو سریالی که در سال های 1943 و 1949 به نمایش درآمده بودند.

شیطان پرادا نمی‌پوشد
شخصیت: دارت ویدر
حضور در فیلم: سری فیلم ها و انیمیشن های جنگ ستارگان
بازیگر: سباستین شاو، جیمز ارل جونز، باب اندرسون، جیک لیود و...
یکی از بزرگ ترین ضدقهرمانان دنیای سینما کسی نیست جز دارت ویدر از عالم جنگ ستارگان جورج لوکاس. او که یک تنه خود از طرف نیروی پلیدی سربرآورده تا نیروهای جدای و اتحادیه یاغیان را سر به نیست کند دست راست امپراتوری پالپاتین محسوب می‌شود و با تمام قدرت و نیرنگ و پلیدی ها سعی دارد تا قوانین امپراتوری را در کهکشان به اجرا دربیاورد. دارت ویدر را خود جورج لوکاس طراحی کرده و نقابی که بر صورتش زده شده بازهم کار خود لوکاس و همکارانش است و نکته جالب تر اینکه جزء اولین بخش هایی از ظاهر شخصیتی اوست که تصمیم گرفتند طراحی شود. رالف مک کواری کسی است که طراحی این نقاب فضایی را برعهده داشته و به نحوی آن را طراحی کرده تا جزئی از شخصیت خود ویدر باشد. ویدر از طرف انستیتو فیلم آمریکا به عنوان سومین ضدقهرمان برتر دنیای سینما شناخته شد و از طرفی دیگر نام او همیشه و در همه جا با شیطان مترادف می‌شود.

ضدقهرمان دوست داشتنی
شخصیت: رورساچ (رورشاخ)
حضور در فیلم: نگهبانان
بازیگر: جکی ارل هالی

علاوه بر اینکه کمرت از دیگر شخصیت های این چند صفحه دیده شده، کمتر از بقیه هم درباره اش گفته و یا شنیده شده. رورساچ را بیشتر کسانی به یاد دارند که فیلم نگهبانان (Watchmen) زاک اسنایدر را دیده باشند؛ یک ضدقهرمان دوست داشتنی که مانند مترسک سری بتمن یک نقاب گونی مانند بر سر کرده تا چهره او را که شامل یک چشم کور و یک چشم کمتر بیناست بپوشاند. اما ویژگی ماسک رورساچ این است که با استفاده از یک تکنولوژی خاص که نامش رورشاخ است می‌تواند روی این ماسک جوهرافشانی کند تا ظاهر یک صورت فعال را پیدا کند. ماسک او هنگام حرف زدن یا ایما و اشاره توسط جوهر مشکی تغییر وضعیت می‌دهد تا مخاطب او متوجه حرف هایش شود.

آقای خوشحال
شخصیت: ماسک
حضور در فیلم: ماسک و فرزند ماسک
بازیگر: جیم کری و جیمی‌ کندی

فیلم «ماسک» و دنباله ناموفقش «فرزند ماسک» از محدود فیلم هایی هستند که در آنها ماسک به کار رفته؛ اما جنبه تلخ و پنهان کاری در آن وجود ندارد. ماسک را می‌توان تنها فیلم کمدی دانست که در این بخش می‌توانیم آن را معرفی کنیم؛ درست برخلاف بقیه فیلم ها که یا ترسناک هستند یا داستانی تلخ و گزنده دارند.

فیلمی‌که جیم کری در آن درخشید فیلم ماسکی بود که در سال 1994 به اکران درآمد و موفقیت های بسیاری را به دنبال داشت. داستان کلی این فیلم هم که برگرفته شده از کمیک بوک هایی به همین نام است درباره ماسکی جادویی است که به یابنده اش – که هر کسی یا هر موجودی باشد – قدرت های جادویی مانند موفقیت در رفتارهای اجتماعی، قدرت فیزیکی فوق العاده و... می‌بخشد. در فیلم ماسک هم می‌بینیم که استنلی ایپ گیس (جیم کری) به خاطر ناتوانی در بهبود رفتارهای اجتماعی اش به فردی تنها و منزوی تبدیل شده که با پیدا کردن این ماسک جادویی به یکباره قهرمان شهر تبدیل می‌شود.

هیچ کس تنها نیست
شخصیت: مایکل میرز
حضور در فیلم: سری فیلم های هالووین
بازیگر: نیک کسل، تونی موران، تایلر مین، تامی‌لی والاس و...
از شخصیتی که در شش سالگی خواهر خود را بکشد، چه انتظار دیگری خواهید داشت؟ مایکل میرز با چنین ماجرایی کار خودش را در دنیای پرده نقره ای شروع می‌کند. قاتل دلسنگی که بویی از رحم و مروت نبرده و هرکسی را که می‌بیند از دم تیغش می‌گذراند. شمایل ظاهری و حتی باطنی او دست کمی‌ از جیسون ندارد و حتی هر دوی آنها در دهه 1980 میلادی سر از جعبه سینمای هالیوود برآوردند. مایکل میرز بعد از قتل خواهرش به آسایشگاه روانی فرستاده می‌شود؛ اما درست قبل از شب هالیوون از آنجا فرار کرده و به خانه برمی‌گردد تا در شب هالووین به خدمت چند نفر دیگر برسد. طراحی شخصیت مایکل میرز را جان کرپنتر (پدر فیلم های ترسناک) و دبرا هیل برعهده داشتند و البته این دو هم هیچ توضیح خاصی برای اینکه چرا برای او ماسک گذاشتند نداشته و فقط به این بسنده کردند که او یک شیطان محض است.